هدف از این پایان نامه عناصر آموزش مجازی و شیوه های آن می باشد.
عناصر آموزش مجازی
آموزش مجازی دارای چند عنصر اساسی میباشد که از جمله آنها میتوان به هدفها، فعالیت یادگیری، مواد و منابع یادگیری، محتوای الکترونیکی، سامانه مدیریت یادگیری، ویژگیهای معلم یا مربی و ویژگی یادگیرنده اشاره کرد.
هدفهای برنامه درسی
انسانها به طور ذاتی برای رسیدن به آیندۀ بهتر برای خود هدف تعیین میکنند. بنابراین زمانی میتوان دارای عملکرد موفق بود که یادگیرندگان بدانند باید به چه هدفی دست یابند و به توانایی و قدرت خود در رسیدن به آن هدف اطلاع و ایمان داشته باشند(نصیری،32:1383). هدفهای برنامه درسی دانشگاهی بر اساس مطالعهی چهار منبع فرهنگ و تجربههای نسلهای گذشته، کارکردهای آموزش عالی در جهت رشد ملی، خدمات اجتماعی و موضوعات درسی تعیین میشود. هدفهای برنامهی درسی مجازی باید متناسب با نیازها و ویژگیهای اجتماعی عصر اطلاعات انتخاب شود. رویکردهای مربوط به هدفهای برنامهی درسی دانشگاهی را میتوان به دو دستهی رویکردهای عقلانی و رویکردهای فکورانه تقسیم کرد. در رویکرد عقلانی، هدفهای برنامهی درسی به صورت غیر منعطف، صریح و عینی تعیین میشوند. در این رویکرد عناصر برنامه درسی به صورت خطی از هدفهای برنامهی درسی تأثیر میپذیرند. در مقابل در رویکرد فکورانه هدفهای برنامهی درسی با توجه به ویژگیهای یادگیرندگان، شرایط محیطی و وضعیت اجتماعی از انعطاف هدفمندی برخوردارند. در این رویکرد بین هدف های برنامهی درسی و سایر عناصر ارتباط غیر خطی وجود دارد(سراجی ،عطاران، نادری، عسگری ،1386).
فعالیتهای یادگیری
فعالیت یادگیری به مجموعه فرصتهایی گفته میشود که برای تحکیم و تعمیق آموختههای یادگیرنده در برنامهی درسی ارائه میشود. از یک سو قابلیتهای فاوا فرصتهای یادگیری متعددی را در اختیار دانشجوی مجازی قرار میدهد و او میتواند با شرکت در این فعالیتها دانش خود را بسازد. از سوی دیگر، در محیط آموزش مجازی دانشجو باید خود در قالب فردی یا گروهی برای انجام فعالیتها تلاش کند،زیرا در این محیط عدم انجام فعالیت به معنی عدم حضور است.
مواد و منابع یادگیری
یکی از قابلیتهای مهم محیط یادگیری الکترونیکی دسترسی به مواد و منابع گوناگون یادگیری است. هر یادگیرنده الکترونیکی میتواند با کسب مهارتهای جستجو، به منابع یادگیری وسیع دسترسی داشته باشد. این دسترسیها، به یادگیرنده امکان میدهد تا دیدگاههای متفاوتی را نسبت به موضوع یادگیری ملاحضه کند و دید جامعی درباره آن بدست آورد.
محتوای الکترونیکی
محتوا مجموعهای از حقایق، مفاهیم، قواعد، روش کارها و نگرشهای مربوط به یک موضوع درسی است که بر اساس ملاکهای علمی و دقیق انتخاب و با به کارگیری ابزارهای چند رسانهای در محیط الکترونیکی به یادگیرنده ارائه میشود(سراجی،1390). محتوای الکترونیکی بدنه اصلی یک دوره آموزش مجازی را تشکیل میدهد و با استفاده از انتقال صدا، تصویر و متن و غیره ارایه میشود که با بهرهگیری از ارتباط دوسویه بین افراد فراگیر و استاد یا بین فراگیران، کیفیت ارایه دوره آموزشی به بالاترین سطح خود میرسد. محتوای یک ماده درسی دانش سازمان یافته و اندوخته شده، اصطلاحات، واقعیت، حقایق، قوانین، اصول و روشها، مفاهیم، تعمیمها و مسایل مربوط به همان ماده درسی است(زندی، معصومی فرد، معصومی فرد،1391). دو سیستم مدیریت آموزشی و مدیریت محتوا در کنار یکدیگر سیستم مدیریت محتوای آموزشی را شکل میدهند. این سیستم، محیطی چند کاربره است که توسعه دهندگان دورههای آموزشی با کمک آن میتوانند عملیات ایجاد، ذخیره، استفاده مجدد، مدیریت و تحویل محتوای دیجیتال آموزشی از انبار مرکزی را انجام دهند. این سامانه فرایند ساخت، ذخیره و تحویل محتوای آموزشی را مدیریت میکند(میرزایی و شعبانی نیا،1392).
فهرست مطالب
2 مقدمه 11
2-1 فناوری اطلاعات و ارتباطات 12
2-2 تعامل در آموزش از راه دور 13
2-2-1 تعامل استاد – دانشجو 14
2-2-2 تعامل دانشجو – دانشجو 14
2-2-3 تعامل دانشجو – محتوا 14
2-2-4 تعامل استاد – محتوا 15
2-2-5 تعامل استاد – استاد 15
2-2-6 تعامل محتوا - محتوا 15
2-3 مراحل تکامل فناوری آموزشی 16
2-3-1 فناوری توزیعی 17
2-3-2 فناوری اشتراکی 17
2-3-3 فناوری تعاملی 18
2-4 نظریههای مورد استفاده در فناوریآموزشی 19
2-4-1 نظریه رفتارگرایی 20
2-4-2 نظریۀ شناخت گرایی 20
2-4-3 نظریۀ سازنده گرایان 21
2-5 دستهبندی آموزش الکترونیکی 22
2-5-1 یادگیری شخصی 22
2-5-2 یادگیری جمعی 22
2-5-3 کلاس های مجازی 23
2-6 آموزش از راه دور 23
2-6-1 نسلهای آموزش از راه دور 26
2-6-2 تاریخچه آموزش از راه دور در ایران 28
2-7 آموزش مجازی 28
2-7-1 شیوههای آموزش مجازی 32
2-7-2 عناصر آموزش مجازی 34
2-7-3 هدفهای برنامه درسی 34
2-7-4 فعالیتهای یادگیری 35
2-7-5 مواد و منابع یادگیری 35
2-7-6 محتوای الکترونیکی 36
2-7-7 استانداردهای محتوای الکترونیکی 37
2-7-8 ابرداده ها 37
2-7-9 بررسی استانداردهاي آموزش و فراگیري الکترونیکی 38
2-7-10 سامانه مدیریت یادگیری 39
2-7-11 نقش معلم در محیطهای یادگیری الکترونیکی 41
2-7-12 مهارتهای موردنیاز یادگیرنده الکترونیکی 43
2-7-13 مهارت به کارگیری رایانه 48
2-7-14 مهارت در به کارگیری ابزارهای اینترنتی و سامانههای مدیریت یادگیری 48
2-7-15 مهارت در به کارگیری تجارب اولیه 48
2-7-16 مدیریت زمان 49
2-7-17 مهارتهای زبانی 49
2-7-18 مهارتهای نوشتاری 50
2-8 رضایت تحصیلی 60
2-8-1 خودتوانی اینترنتی یادگیرنده 62
2-8-2 پاسخگویی به موقع مدرس 63
2-8-3 انعطاف پذیری دوره یادگیری الکترونیکی 63
2-8-4 کیفیت دوره یادگیری الکترونیکی 63
2-8-5 کیفیت فناوری 63
2-8-6 سودمندی سامانه 64
2-8-7 سهولت استفاده از سامانه 64
2-8-8 تنوع در ارزیابی 64
2-9 پیشرفت تحصیلی 65
2-10 ارزشیابی کیفیت دورههای یادگیری الکترونیکی 68
2-11 جایگاه مهارتهای یادگیرنده الکترونیکی در برنامه درسی دانشگاههای مجازی 70
2-12 پیشینه پژوهش 74
2-12-1 پژوهشهای انجام شده خارجی 74
2-12-2 پژوهشهای انجام شده داخلی 78
2-13 جمع بندی 87
منابع و مآخذ
منابع فارسی
منابع انگلیسی